NOI&VOI

                                                        NOI&VOI                                                                                      HITORIA E FIERIT  -ENKELEDA ZHAKA                                                                                         

Rrethi i Fierit perben njeren nga 36 ndarjet territoriale te Republikes se Shqiperise te quajtura rrethe. Ai shtrihet ne rajonin perendimor te vendit duke zene pjesen jugore te Fushes se Myzeqese. Territori i tij ndodhet midis ketyre koordinatave gjeografike: gjeresi gjeografike 40o57'05", (veri) dhe 40o33'06", (jug) si dhe gjatesi gjeografike prej 19o49'48" ne lindje dhe 19o18'29" ne perendim.     Fieri kufizohet nga veriu me rrethin e Lushnjes, ne lindje me rrethin e Beratit, ne juglindje me rrethin e Mallakastres, ndersa ne jug me rrethin e Vlores. Brenda kufijve te ketij rrethi shtrihet nje siperfaqe toke prej 793 km2 dhe nje popullsi prej 254 123 banoresh1.     Ketu perfshihen edhe qytetet Fier, Patos, Roskovec dhe 117 vendbanime rurale (fshatare). Fieri ka nje dalje te gjere ne detin Adriatik duke filluar nga grykederdhja e Lumit Seman ne veri e gjere ne grykederdhjen e Lumit Vjosa ne jug. Territori ka nje reliev kryesisht fushor me nje lartesi mesatare prej 154 m mbi nivelin e detit. Ne pjesen veriore dhe perendimore te rrethit shtrihet fusha e Myzeqese se vogel kurse ne pjesen juglindore shtrihet zona kodrinore e Mallakastres, e cila sherben si zone nderlidhjeje ndermjet ultesires perendimore dhe krahines malore jugore.     Ultersira e Myzeqese se Vogel qe shtrihet nga Semani ne Vjose nuk eshte krejt e rrafshet. Ne te shtrihen ne drejtimin jug-veri krodrat e Ardenices (174 m). Kjo fushe eshte perbere nga toka argjilore te papershkueshme. Ujerat nentokesore jane shume afer siperfaqes se tokes duke ndikuar shume ne perberjen e lageshtires ne kete treve. 1. Vjetari Statistikor Fier.1999 Formimi gjeologjik i kesaj ultesire eshte bere rreth 1.5-2 milion vjet me pare kur Semani dhe Vjosa filluan depozitimet e tyre aluvionale duke krijuar formacione lyshterore. Perberja e tokave eshte e tipit kafe, te kripura, te kripura te bardha, sodike etj. Kodrat qe pershkojne kete fushe perbehen nga masa te periudhes neogjenike. Ato nderpriten ne veri te qytetit ne bregun e lumit Seman, per te vazhduar ne vargun e kodrave te Pojanit (105 m) dhe te Peshtanit. Ketu ndodhet edhe kuota me e larte e tyre prej 302 m, Likovuni. Me ne jug te kodrave te Peshtanit ngrihet kurrizi kodrinor i Varibobit i cili zbret drejt lumit Vjosa.     Ne pjesen juglindore te Fierit shtrihet zona kodrinore e Mallakastres (se bute). Kodrat e saj shtrihen ne lartesine 200-300 m dhe jane te perbera prej flishit, molasave dhe gelqeroreve. Keto formacione ulen gradualisht drejt veriut deri sa zhduken ne Myzeqe. Pergjate ketyre kodrave dhe lumit Vjosa shtrihet fusha e Cakranit, e cila vazhdon pergjate lumit deri ne afersi te Hekalit. Ne pjesen jugore te Fierit pergjate bregut te djathte te Vjoses se Poshtme ndodhet edhe fusha e Frakulles, midis Myzeqese dhe fushes se Cakranit. Hidrografia e rrethit te Fierit perbehet nga lumenjte Seman, dega e tij Gjanica dhe Vjosa e Poshtme. Lumi i Semanit pershkon me dredhime 61 km ne Fier ne fushen e Myzeqese. Ne veri te qytetit prane fshatit Mbrostar ai merr me vete edhe Gjanicen, dhe derdhet ne det duke formuar nje delte te madhe. Gjanica eshte nje nga afluentet e Semanit. Pasi pershkon 42 km pergjate Mallakastres, ajo futet ne qytetin e Fierit dhe me pas bashkohet me Semanin. Lumi i Vjoses pershkon 75 km te rrjedhes se tij te poshtme duke sherbyer si kufi midis rretheve Fier dhe Vlore. Klima eshte tipike mesdhetare me vere te ngrohte dhe te thate dhe dimer te bute dhe te lagesht.     Temperatura mesatare vjetore eshte 15oC. Muaji me i ftohte Janari karakterizohet nga nje mesatare prej 7.2oC, ndersa muaji me i ngrohte Korriku shenon nje mesatare prej 23-24oC. Rreshjet bien ne forme shiu, kryesisht ne stinen e dimrit. Sasia mesatare e tyre arrin shifrat 986-1000 mm. Rrezatimi diellor llogaritet ne 226.32 kwh/m2 duke numeruar rreth 2000 ore ne vit. Kushtet e favorshme klimaterike dhe relievi i alternuar fushoro-kodrinor, pasurite ne faune dhe flore, me pellgje ujore kane ndikuar ne popullimin e kesaj treve qysh ne periudhen prejhistorike.